Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, zakładający wsparcie dla osób przekraczających granicę RP w związku z trwającym konfliktem zbrojnym. Projekt zakłada znaczne uproszczenia w zakresie prawa do pobytu i pracy w Polsce oraz przewiduje objęcie obywateli Ukrainy m.in. świadczeniami opieki zdrowotnej. Obecnie projekt procedowany jest przez Sejm.
Zgodnie z zapowiedziami 7 marca 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa i skierowała go do Sejmu. Projekt jest obecnie po pierwszym czytaniu w Sejmie i można spodziewać się, że zostanie przyjęty w najbliższych dniach. Z uwagi na trwające prace ostateczne brzmienie przepisów jest wciąż niepewne.
Ułatwienia dla obywateli Ukrainy
Projekt ustawy zawiera przepisy dotyczące wjazdu i pobytu obywateli na terytorium Polski w związku z trwającym na Ukrainie konfliktem zbrojnym. Zgodnie z obecnym brzmieniem projektu obywatele Ukrainy będą mogli liczyć na znaczne uproszczenia związane z ich pobytem w Polsce, jak również zostaną objęci wsparciem w podstawowych aspektach życia, takich jak pomoc medyczna i socjalna.
Projekt ustawy przewiduje następujące rozwiązania:
- obywatele Ukrainy, którzy na skutek konfliktu zbrojnego przekroczyli polską granicę w dniu 24 marca 2022 r. lub później, będą mogli legalnie przebywać w Polsce przez 18 miesięcy;
- nowe przepisy umożliwią obywatelom Ukrainy uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy, wydawanego na okres 3 lat i uprawniającego do pracy w Polsce bez zezwolenia na pracę;
- ustawa przewiduje możliwość nadania numeru PESEL obywatelom Ukrainy, którzy przekroczyli granicę w związku z konfliktem zbrojnym. Ma to na celu umożliwienie korzystania ze świadczeń publicznych przewidzianych w projekcie;
- pracodawcy będą mogli zatrudnić obywateli Ukrainy bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę, pod warunkiem złożenia powiadomienia o powierzeniu pracy do właściwego urzędu pracy w terminie 7 dni od rozpoczęcia zatrudnienia;
- obywatele Ukrainy będą uprawnieni do korzystania z usług rynku pracy, takich jak pośrednictwo pracy czy poradnictwo zawodowe w taki sam sposób jak obywatele RP;
- projekt umożliwia objęcie obywateli Ukrainy pomocą socjalną, świadczeniami społecznymi i kształceniem na terytorium Polski
oraz daje możliwość otrzymania jednorazowego wsparcia na utrzymanie.
Ochrona tymczasowa dla osób uciekających z Ukrainy w wyniku rosyjskiej agresji wdrożona w całej Unii Europejskiej
Niezależnie od prac trwających w Sejmie, 7 marca 2022 r. Rada UE podjęła decyzję wykonawczą o wprowadzeniu tymczasowej ochrony wobec istnienia masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców (…), czyli „uśpionej” dotychczas dyrektywy uchwalonej w 2001 r. w następstwie konfliktu na Bałkanach.
Zgodnie z decyzją osoby wysiedlone z Ukrainy w wyniku wojny zyskują prawo do ochrony tymczasowej na terytorium całej Unii Europejskiej. Ochrona ta obejmuje, oprócz zapewnienia natychmiastowego schronienia, dostęp do rynku pracy, mieszkania (lub środków na nie), pomocy społecznej i środków utrzymania oraz opiekę medyczną, tj. co najmniej pomoc w nagłych wypadkach i podstawowe leczenie chorób. Dodatkowo dzieci i osoby nieletnie bez opieki mają również prawo do opieki prawnej i dostępu do edukacji.
Zgodnie z decyzją ochroną są objęte następujące kategorie osób:
- obywatele Ukrainy mieszkający w Ukrainie przed 24 lutego 2022 roku;
- bezpaństwowcy lub obywatele państw trzecich, którzy korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie; oraz
- członkowie ich rodzin.
Status obywateli państw trzecich
Warto zwrócić uwagę, że opisywane przepisy nie chronią obywateli państw trzecich i bezpaństwowców, którzy w chwili wybuchu konfliktu przebywali legalnie w Ukrainie np. na podstawie zezwoleń na pobyt, ale nie są objęci ochroną międzynarodową lub krajową. Nie wyklucza to jednak możliwości uwzględnienia takiego mechanizmu w przepisach krajowych, niemniej omawiana powyżej ustawa również takiej ochrony nie przewiduje.
W obecnym stanie prawnym wygląda na to, że osoby te będą musiały skorzystać z dotychczasowych rozwiązań prawnych, tj. wystąpić o zezwolenie na pobyt lub ubiegać się o status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą. Procedury te wiążą się jednak z pewnymi trudnościami, takimi jak długi czas ich procesowania oraz brak dostępu do rynku pracy przez 6 miesięcy w przypadku wystąpienia
o ochronę międzynarodową.
Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę.
Blog zespołu prawa pracy polskiego biura Eversheds Sutherland. Piszemy o prawnych aspektach związanych z zatrudnieniem, istotnych z punktu widzenia przedsiębiorców. Omawiamy obowiązujące przepisy prawa pracy, orzecznictwo oraz interpretacje wydane przez Państwową Inspekcję Pracy i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Śledzimy planowane zmiany przepisów
i odnosimy się do aktualnych problemów
na gruncie prawa pracy.